Hiểu đúng Chỉ thị 20/CT-TTg: VAMA lên tiếng — Những nội dung chính

Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 12/7/2025 của Thủ tướng Chính phủ có tiêu đề: “Về một số nhiệm vụ cấp bách, quyết liệt ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường”. 

Một số điểm chính của Chỉ thị:

• Hà Nội được yêu cầu lập đề án vùng phát thải thấp (LEZ – Low Emission Zone). 
• Lộ trình áp dụng:

1. Từ 1/7/2026: không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1. 
    
2. Từ 1/1/2028: không có xe mô tô, xe gắn máy; hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong Vành đai 1 và Vành đai 2. 
3. Tới năm 2030: mở rộng ra Vành đai 3. 

• Mục đích: giảm ô nhiễm không khí, cải thiện môi trường sống, bảo vệ sức khỏe nhân dân. 

VAMA lên tiếng — Những nội dung chính

VAMA đã có những phát biểu nhằm “trấn an”, giải thích để người dân hiểu đúng về Chỉ thị này. Một số điểm nổi bật:

1 - Không phải là cấm tuyệt đối xe xăng/dầu

VAMA nhấn mạnh rằng việc thực thi LEZ hay áp đặt vùng phát thải thấp không đồng nghĩa với việc “cấm xe động cơ dùng nhiên liệu hóa thạch/xăng dầu” hoàn toàn ngay lập tức. Chỉ các phương tiện không đạt tiêu chuẩn khí thải mới bị hạn chế, và việc hạn chế có lộ trình rõ ràng. 

2 - Xe mới của các hãng trong VAMA đã đáp ứng tiêu chuẩn khí thải cao (Euro 5)

Toàn bộ xe ô tô mới của các thành viên VAMA hiện đã đạt tiêu chuẩn khí thải mức 5, cao hơn mức 4 được nêu trong nhiều dự thảo liên quan vùng phát thải thấp. Do vậy, xe mới từ nhà sản xuất thành viên VAMA sẽ không nằm trong diện bị hạn chế lưu thông ban đầu. 

3 - Cần có lộ trình, bước đi trung gian, ổn định để người dân thích ứng

VAMA cho rằng việc chuyển đổi từ xe sử dụng nhiên liệu hóa thạch sang các phương tiện “sạch” cần có thời gian. Cần các biện pháp hỗ trợ (thuế, phí, hạ tầng, trạm sạc, ưu đãi…) để tránh gây gánh nặng cho người dân hoặc doanh nghiệp. 

4 - Cập nhật thông tin để người tiêu dùng có cơ sở lựa chọn

VAMA cam kết sẽ theo sát, cập nhật các quy định chính thức từ cơ quan nhà nước để người dân, khách hàng hiểu rõ và lựa chọn phù hợp. 

Tác động và những điểm cần làm rõ

• Tích cực

1. Việc áp đặt vùng phát thải thấp có thể thúc đẩy giảm ô nhiễm, cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
2. Khuyến khích sản xuất, nhập khẩu các phương tiện sạch hơn, động cơ khí thải thấp hơn, xe điện, hybrid...
3. Tạo động lực để phát triển hạ tầng hỗ trợ như trạm sạc xe điện, hoàn thiện chính sách ưu đãi, thuế phí cho xe thân thiện môi trường.

• Những thách thức / vấn đề cần làm rõ

1. Khả năng chi trả của người dân: Những người đang sở hữu xe máy xăng vé cũ — sẽ ảnh hưởng thế nào? Việc thay thế hay chuyển đổi có thiệt hại kinh tế lớn không?
2. Hạ tầng dịch vụ hỗ trợ: Trạm sạc, công nghệ xe sạch, dịch vụ bảo trì..., việc phát triển đủ hạ tầng để đáp ứng nhu cầu là rất quan trọng.
3. Thời gian thích ứng / lộ trình rõ ràng: Cần công khai, chi tiết từng giai đoạn; rõ ràng chuẩn khí thải nào áp dụng ở địa phương nào; cách kiểm tra thực thi; mức phạt hoặc hạn chế ra sao.
4. Trách nhiệm nhà quản lý và hỗ trợ chính sách: Cần chính sách ưu đãi, hỗ trợ tài chính, thuế phí để giảm gánh nặng chuyển đổi; đồng thời cần điều chỉnh phương án thực thi để công bằng.

Kết luận

Hiểu đúng Chỉ thị 20/CT-TTg là không chỉ nhìn vào tiêu đề hay những mốc “cấm cấm”, mà cần xem kỹ lộ trình, đối tượng, tiêu chuẩn khí thải áp dụng, cũng như các biện pháp hỗ trợ đi kèm. VAMA trong vai trò cầu nối giữa người sản xuất, doanh nghiệp và người tiêu dùng, đã có những giải thích quan trọng nhằm giảm lo lắng, giúp người dân hiểu rõ hơn: rằng xe mới đạt chuẩn vẫn có thể lưu thông, quyền chọn mua xe mới vẫn được bảo đảm, và việc chuyển đổi sang các phương tiện sạch hơn là một quá trình, không phải bước đột ngột.